Małe Kinder machen kupka in die majteczki

czyli o dwujęzyczności u dzieci wychowujących się za granicą.

Pewnie wielu z Was, rodziców dzieci wychowujących się w Niemczech, zdążyło zebrać arsenał równie pociesznych powiedzonek waszych bąbelków.

Dzieci uczą się języka naturalnie, poprzez zabawę, również języka obcego. Dając im szansę opanowania we wczesnym wieku dwóch lub więcej obcych języków, dajemy im na przyszłość cenny kapitał, i oszczędzamy im i sobie wielu godzin nauki w szkole lub na kursach. Mało tego, dzieciom dwujęzycznym łatwiej będzie później nauczyć się każdego kolejnego języka obcego. Tylko gdy mieszkamy za granicą, zastanawiamy się, jak to zrobić, żeby nasze pociechy mówiły równie dobrze w obu językach, a szczególnie w języku polskim?

Inaczej sytuacja wygląda w rodzinach tylko polskich, a inaczej w przypadku rodzin tzw. mieszanych, gdy jedno z rodziców nie jest Polakiem.

  1. Oboje rodzice Polacy
    Rozmawiacie ze sobą po polsku, i niezależnie od tego, jak dobrze znacie język niemiecki, jeśli mieszkacie w Niemczech, rozmawiajcie również z dzieckiem po polsku. Wasze dziecko nauczy się języka niemieckiego lepiej od Was, jak tylko pójdzie do żłobka, przedszkola czy szkoły. I to szybciej niż myślicie. Waszym zadaniem jest zadbanie o to, żeby dobrze nauczyło się po polsku nie tylko mówić, ale też czytać i pisać. Im więcej Wasze dziecko będzie miało kontaktu z językiem polskim od pierwszych miesięcy zycia, tym lepiej dla niego. Nauczy się języka słuchając Was, waszych polskich krewnych i znajomych, poprzez wyjazdy do Polski. Pomogą mu w tym również czytane przez Was po polsku książeczki, bajeczki do słuchania po polsku, kontakty z innymi rówieśnikami mówiącymi po polsku. Im więcej, tym lepiej. W pierwszych latach jego życia to Wy jako rodzice jesteście dla niego jedynymi nauczycielami, to z Wami głównie ma kontakt. I nie musicie mieć obaw, że Wasze dziecko będzie miało problem z porozumieniem sie z rówieśnikami w żłobku czy przedszkolu. Może natomiast zdarzyć się tak, że po jakimś czasie pewnego dnia zacznie się do Was zwracać po niemiecku, że nie będzie znało jakiegoś nowego słówka po polsku. Co wtedy zrobić? Konsekwentnie poprosić, żeby mówiło po polsku, powtórzyć jego wypowiedź po polsku, podpowiedzieć brakujące słówko. Nie robić z tego problemu, nie stresować dziecka, pomóc mu. Przypominać, że jesteśmy Polakami i między sobą rozmawiamy po polsku. Gdy dziecko zacznie uczyć się czytać i pisać, pójdzie do szkoły, bardzo ważne jest, aby kontynuowało naukę swojego języka ojczystego. Co Wam w tym pomoże w Dreźnie, napiszę poniżej.
  2. Jeden rodzic Polak/ Polka plus drugi rodzic obcokrajowiec
    Złota zasada polecana przez specjalistów i rodziców z doświadczeniem brzmi OPOL czyli z ang. „one parent one language”, po polsku „jeden rodzic, jeden język“. Co to oznacza w praktyce? „Mozolna, codzienna praca, wytrwałość, konsekwencja” – jak napisała jedna z mam. Każdy z rodziców zwraca się do dziecka w swoim języku ojczystym. Od początku i cały czas. Konsekwentnie. I nie ma wyjątków od reguły pod tytułem „Mój mąż / żona nie mówi po polsku“ lub gdy jesteśmy z dzieckiem w miejscu publicznym, na zakupach, u lekarza czy w szkole. Rozmawianie z dzieckiem po polsku, podczas gdy otoczenie Was nie rozumie może wydawać się niegrzecznie. Wystarczy wówczas krótko wyjaśnić, że Wasze dziecko jest wychowywane dwujęzycznie i że zawsze rozmawiacie z nim po polsku.

    Niemniej jednak dla rodziców oznacza to często duże wyzwanie. Szczególnie w rodzinach, w których drugie z rodziców nie jest ani Niemcem ani Polakiem. Wówczas dochodzi trzeci język. Dzieci mogą dorastać ucząc się jednocześnie trzech języków, jeśli je w tym wesprzemy. To wymaga od rodziców samozaparcia, dyscypliny i nierzadko nakładów czasowych.

    Na początku wszystko wydaje się jeszcze łatwe, przyjemne i oczywiste. Zazwyczaj mamy Polki wychowują swoje maluszki i pierwsze lata spędziają z nimi w domu,rozmawiając po polsku. Maluszek wszystko rozumie i pięknie odpowiada po polsku. Dziadkowie i krewni w Polsce są zachwyceni. Problem zaczyna się, gdy dziecko idzie do przedszkola i dalej do szkoły, a mamy wracają do pracy. Dziecko spędza teraz więcej czasu z obcojęzycznymi równieśnikami, a mama ma coraz mniej czasu i siły, aby rozmawiać z nim po polsku i egzekwować od niego język polski. Dziecko, owszem, nadal wszystko rozumie, szczególnie, gdy mama czyta mu polskie książeczki, wozi na wakacje do dziadków do Polski, gorzej jest po dłuższym czasie, szczególnie z płynnym mówieniem czy czytaniem. I coraz trudniej jest też zmotywować nastolatka do kontynuacji nauki języka polskiego.

    Co zrobić, aby ułatwić życie sobie i dzieciom? W Dreźnie mamy kilka rozwiązań systemowych i kilka inicjatyw oddolnych.

    Mamy maluszków raczkujących i dzieci przedszkolnych spotykają się raz w tygodniu na tzw. spotkaniach czwartkowych dla mam i dzieci w salce Malwina przy Louisenstraße w Neustadt. Przy ładnej pogodzie spotkania organizowane są na którymś z drezdeńskich placów zabaw. Dzieci w czasie tych spotkań uczestniczą w typowych polskich zabawach i uczą się polskich piosenek, a mamy mają okazję porozmawiać po polsku i wymienić się doświadczeniami. Opiekę nad spotkaniami sprawuje Kasia Sonntag z Deutsch- Polnische Gesellschaft Sachsen. Kasia jest także przewodniczką po Dreźnie i oferuje oprowadzanie posrezdeńskich zabytkach w języku polskim i niemieckim.

Kontakt do Kasi:
Tel komórkowy: 1573 70 17381
Adres mailowy: katarzyna_sonntag@gmax.de

Dla najmłodszych oferowane są również zajęcia muzyczne prowadzone po polsku. Prowadzi je uwielbiana przez dzieci multi-instrumentalistka Izabella Modrzewska w szkole językowej „Po polsku” przy Bautzner Str. 6.
Kontak do Izy:
Adres mailowy: modrzewskabela@gmail.com
Wiecej informacji: https://po-polsku.eu/sprachschule/sprachkurse-fuer-kinder/

Od około piątego roku życia dzieci mogą uczęszczać na spotkania zuchów po polsku. Uczestniczą w nich zarówno dzieci młodsze jak i starsze. Opiekun zuchów, Maciej Czerwonka, dba o to, żeby spotkania były ciekawe i urozmaicone. W trakcie zbiórek dzieci zdobywają kolejne sprawności i poznają zasady działania harcerstwa.
Kontakt do Maćka:
Tel. kom. 0179 2995958
Adres mailowy: maciej.czerwonka@22dgz.de
Web: https://22dgz.de/

Dzieci szkolne mogą w ramach zajęć szkolnych uczęszczać na organizowane przez miasto Drezno lekcje języka polskiego w ramach nauki języka kraju pochodzenia tzw. „herkunftssprachlicher Unterricht”.
Więcej informacji w szkołach i pod linkiem:
https://migration.bildung.sachsen.de/herkunftssprachlicher-unterricht-4060.html

Ponadto zarówno dla dzieci przedszkolnych jak i szkolnych stowarzyszenie St.Albertus działające przy Polskiej Misji Katolickiej prowadzi w soboty zajęcia z religii, języka polskiego czy historii w języku polskim w gimnazjum St.Benno.
Więcej informacji pod linkiem: https://www.pmkdresden.de/index.php/szkola/informacje-ogolne

Dorocznym wydarzeniem organizowanym dla naszych milusińskich jest piknik rodzinny, organizowany przez Polonię Dresden e.V. z okazji Dnia Dziecka. To doskonała okazja do spotkania, nawiązania nowych kontaków i obcowania z językiem polskim i polską kulturą. Na starsze i młodsze dzieci czekają niespodzianki przygotowane przez rodziców, gry, zabawy i przedstawienie teatralne – polska baśń. Już teraz serdecznie zapraszamy. Rezerwujcie w kalendarzu datę 1 czerwca! Więcej informacji wkrótce.
https://polonia-dresden.de/jezyk-polski/